वृद्धावस्थेत असताना आरोग्य आणि सक्रिय जीवनशैली राखणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. हृदयाच्या आरोग्याचा कायम ठरलेला भाग म्हणजे शरीराच्या इतर भागांची देखभाल. यामध्ये एक गोष्ट सर्वात महत्त्वाची आहे – पडण्याचा धोका. पडण्यामुळे होणारी शारीरिक आणि मानसिक दुरावस्था, हृदयाच्या आरोग्यावर वाईट परिणाम करू शकते. त्यामुळे, वृद्ध व्यक्तींसाठी पडण्याच्या धोक्याचे मूल्यांकन आणि ते टाळण्याचे उपाय समजून घेतले पाहिजे.
पडण्याचा धोका
वृद्धावस्थेत हाडांची कमजोरी, शारीरिक ताकद कमी होणे, समन्वय आणि संतुलनावर परिणाम होणे या गोष्टीमुळे पडण्याचा धोका वाढतो. तसेच, बऱ्याच वेळा दृष्टी किंवा श्रवण क्षमतेचे कमी होणे, औषधांच्या दुष्परिणामामुळेही पडण्याची शक्यता वाढते. पडणे केल्यास संप्रेषण, हाडांची भेग, मज्जातंतूची समस्या, आणि लहान मोच किंवा गंभीर दुखापती होऊ शकतात. यामुळे एका व्यक्तीला शारीरिक आणि मानसिक दृष्टीने बळकट होणे अवघड होते, आणि हृदयाच्या आरोग्यावर त्याचा कसा प्रभाव होऊ शकतो यावर चर्चा करू.
पडण्यामुळे होणारे हृदयाच्या आरोग्यावर परिणाम
पडण्यामुळे आपल्या जीवनशैलीतील बदलांची आवश्यकता असते, ज्यामुळे हृदयाच्या आरोग्यावर नकारात्मक प्रभाव पडतो. पडल्यावर खूप वेळ बेड रेस्ट किंवा आराम करणे हृदयाच्या कार्यक्षमतेवर नकारात्मक परिणाम करू शकते. हृदयाच्या कार्याचा व्यायाम करणे, रक्ताभिसरण सुधारणारे व्यायाम करणे आवश्यक आहे, परंतु पडण्यामुळे जर व्यायाम करणे बंद करावे लागले, तर रक्ताभिसरण आणि ऑक्सिजन पुरवठा कमी होतो, जे हृदयाच्या आरोग्याला हानीकारक ठरू शकते.
तर, कमी शारीरिक सक्रियता आणि झोपेची कमी रचना हृदयाच्या इतर अंगांवरही वाईट परिणाम करू शकतात. त्यामुळे उच्च रक्तदाब, हृदयविकाराचा धोका वाढतो आणि कोलेस्ट्रॉलचे प्रमाण अनियंत्रित होऊ शकते.
पडण्यापासून बचावाचे उपाय
1. संतुलित आणि पौष्टिक आहार
संतुलित व पौष्टिक आहार घेतल्याने शरीर मजबूत राहते, हाडे आणि स्नायू मजबूत होतात. प्रोटीन, कॅल्शियम आणि जीवनसत्त्वे शरीरासाठी अत्यंत आवश्यक आहेत. नियमितपणे संतुलित व पौष्टिक अल्पोपहार घेणे, ज्यात हाडांचे आरोग्य सुधारण्यासाठी दूध, दही, पालेभाज्या, आणि फळांचा समावेश असावा. तसेच, ओमेगा-3 फॅटी अॅसिड्स मिळवण्यासाठी माशांचे सेवन करणे हृदयाच्या आरोग्यासाठी फायदेशीर ठरते.
2. वैयक्तिक संतुलनाचे आणि समन्वयाचे व्यायाम
संतुलन राखण्यासाठी योग, तायक्वांदो किंवा सायकलिंगसारखे हलके व्यायाम आवश्यक आहेत. हे व्यायाम हाडांची आणि स्नायूंची ताकद वाढवतात. तसेच, पडण्याचा धोका कमी होतो. हृदयाच्या आरोग्यासाठीही दररोज हलका व्यायाम उत्तम असतो.
3. सुरक्षित वातावरण तयार करा
घरातील धोकादायक भाग जसे की स्लिप होणारे गालिचे, बाथरूममध्ये कोणतेही घसरट पृष्ठभाग, किंवा अंधार असलेली ठिकाणे साफ आणि सुरक्षीत ठेवणे महत्त्वाचे आहे. एखाद्या व्यक्तीस रडताना किंवा खाली पडताना कुठेही जखम होऊ नये, यासाठी घरात समोरची जागा खुली ठेवली पाहिजे. घराच्या सर्व भागामध्ये चांगला प्रकाश आणि संरक्षित ठिकाणांची व्यवस्था असावी.
4. सतत तपासणी करा
वृद्ध व्यक्तींचे नियमितपणे आरोग्य तपासणी करा. त्याचबरोबर शरीराच्या संतुलन आणि समन्वयाचा विचार करून पडण्याचा धोका कमी करा. नियमितपणे डॉक्टरकडून औषधांचा पुनरावलोकन करून घेतल्या जात असल्यास, ते योग्य असावे.
5. सामाजिक समर्थन आणि जागरूकता
वृद्ध व्यक्तींना एकमेकांशी संवाद साधताना आणि सक्रिय राहून मानसिक दृष्टीने उत्साही ठेवणे आवश्यक आहे. त्यांच्या आसपासच्या कुटुंब सदस्यांची किंवा मित्रांची सहाय्यता त्यांच्या शारीरिक आणि मानसिक आरोग्याचा भाग असू शकते.
वृद्धावस्थेत सुरक्षित राहणे आणि हृदयाच्या आरोग्याला मदत करणे हे अतिशय महत्त्वाचे आहे. पडण्याचा धोका खूप गंभीर असू शकतो, परंतु योग्य उपाययोजना आणि जागरूकतेमुळे या धोका कमी करता येतो. हृदयाच्या आरोग्याला उत्तम ठेवण्यासाठी नियमित व्यायाम, संतुलित आहार आणि योग्य उपचार आवश्यक आहेत. जीवनशैली सुधारल्याने वृद्ध व्यक्ती अधिक सक्रिय आणि सुरक्षित राहू शकतात.
लेखिका : करिना शहा
