सहजपणे सांगता येईल की, हृदय विकार असलेल्या वृद्ध व्यक्तींसाठी त्यांच्या वयाच्या शेवटच्या टप्प्यात उत्तम आरोग्य राखणे हा एक मोठा आव्हान असतो. हृदय रोगी व्यक्तींना अनेक शारीरिक आणि मानसिक अडचणींचा सामना करावा लागतो, परंतु योग्य उपचार, नियमित शारीरिक क्रियाकलाप, संतुलित आहार, आणि मानसिक शांती यांसारख्या गोष्टींच्या सहाय्याने ते उत्तम आयुष्य जगू शकतात. आजच्या लेखात, हृदय रोग असलेल्या वृद्ध लोकांना एक चांगले आणि सक्रिय जीवन कसे जगता येईल याबद्दल चर्चा करू.
हृदय रोग असलेल्या वृद्धांसाठी प्रेरणादायक गोष्टी
वृद्ध वयात हृदय रोग असणारे लोक अनेकदा आपल्या शारीरिक क्षमतांमध्ये मर्यादा अनुभवतात, परंतु त्यांची जीवनशक्ती आणि प्रेरणा त्यांना हवी असलेली पवित्रता मिळवून देते. अनेक वृद्ध लोक हृदय विकार असताना सुद्धा, एक सकारात्मक दृष्टिकोन ठेवून जीवनाचा आनंद घेत आहेत. त्यांचे प्रयत्न आणि इच्छाशक्ती इतरांना प्रेरणा देतात. अशा लोकांच्या गोष्टी आपल्याला शिकवतात की, आयुष्य जगण्यासाठी वयाची मर्यादा नाही.
उदाहरणार्थ, ७५ वर्षांचे श्रीराम सर, ज्यांना हृदयविकाराचा त्रास आहे, ते नियमितपणे सायकल चालवतात आणि योगासने करतात. त्यांचे जीवन आशावादी आहे आणि त्यांनी हार मानली नाही. त्या गोष्टीने अनेक वृद्ध व्यक्तींना प्रेरित केले आहे.
हृदय विकार असलेल्या वृद्धांसाठी व्यायामाच्या महत्त्वाची ओळख
हृदय विकार असले तरी, हृदयाचे आरोग्य सुधारण्यासाठी आणि वृद्धांसाठी उत्तम शारीरिक तंदुरुस्ती राखण्यासाठी व्यायाम अत्यंत महत्त्वाचा आहे. थोड्या प्रमाणात सुरू करून, नंतर तीव्रता वाढवणे खूप फायद्याचे ठरते. काही महत्त्वाचे व्यायाम:
- चालत जाणे: सायकल चालवणे किंवा चालणे हृदयाच्या आरोग्यासाठी उत्तम आहे. यामुळे हृदयाला बळ मिळते, रक्ताभिसरण सुधारते आणि संप्रेरकांची आवड निर्माण होते.
- योगा: योगा मानसिक शांती तसेच शारीरिक स्वास्थ्य राखण्यासाठी अत्यंत फायदेशीर ठरते. वृद्धांना शारीरिक हालचालीमध्ये सुधारणा मिळवण्यासाठी आणि तणाव कमी करण्यासाठी योगासनांची मदत मिळू शकते.
- तयारी नसलेले व्यायाम: विशेषतः वृद्ध लोकांनी ओझे उचलण्याचे व्यायाम सुरु करू नयेत. यामुळे हृदयावर जास्त दबाव येऊ शकतो.
आहाराची महत्त्वपूर्ण भूमिका
आहार हृदयाच्या आरोग्याच्या दृष्टीने अत्यंत महत्त्वपूर्ण आहे. योग्य आणि संतुलित आहार हृदयाच्या कार्यक्षमतेला मदत करतो. हृदयाच्या विकार असलेल्या वृद्ध व्यक्तींनी त्यांच्या आहारात काही गोष्टींचा समावेश करून, त्यांना अधिक उर्जा मिळवता येईल. काही महत्त्वाचे आहार तत्त्व:
- पाणी पिणे: हृदयाचे आरोग्य राखण्यासाठी पुरेसे पाणी पिणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. जलतृष्णा कमी करण्यासाठी नियमितपणे पाणी पिण्याची सवय लावावी.
- फायबर्स: फायबर्सने भरपूर असलेले खाद्यपदार्थ जसे की ताजे फळ, भाज्या, कडधान्ये, आणि संपूर्ण धान्ये हृदयासाठी फायदेशीर आहेत. हे हृदयाच्या आरोग्याला वृद्धी देतात आणि रक्तदाब नियंत्रणात ठेवतात.
- कमीत कमी तंतू व धबधबे: तंतू व धबधबे यांचा वापर कमीत कमी करावा. ते हृदयासाठी हानिकारक ठरू शकतात.
मानसिक स्वास्थ्याचा महत्त्व
हृदय विकार असलेल्या वृद्ध व्यक्तींसाठी मानसिक स्वास्थ्यदेखील अत्यंत महत्त्वाचे आहे. हृदयाच्या समस्यांमुळे होणारी चिंता, तणाव, आणि उदासी ह्यांचा हृदयाच्या आरोग्यावर वाईट परिणाम होऊ शकतो. मानसिक स्वास्थ्य उत्तम ठेवण्यासाठी काही टिप्स:
- ध्यान आणि श्वासायाम: मानसिक शांती आणि तणाव कमी करण्यासाठी ध्यान आणि श्वासायाम खूप फायदेशीर आहे. ते हृदयाच्या आरोग्यावर चांगला प्रभाव टाकू शकते.
- सकारात्मक विचार: प्रत्येक गोष्टीत सकारात्मक दृष्टिकोन ठेवून मानसिक शांती राखणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
- समाजाशी संबंध ठेवणे: वृद्ध व्यक्तींनी त्यांच्या कुटुंबाशी आणि मित्रांसोबत सक्रिय संवाद ठेवावा. त्यांचे मानसिक आरोग्य सुदृढ राहते.
संसाधनांची उपलब्धता
हृदय विकार असलेल्या वृद्ध लोकांना विविध प्रकारची आरोग्य सेवा मिळविण्यासाठी सरकार आणि खासगी संस्था विविध प्रकारची सुविधा पुरवतात. वृद्धांसाठी, चांगले आरोग्य सेवा आणि संसाधने अत्यंत महत्त्वाची असतात. वृद्धांसाठी हृदयाच्या उपचारांच्या बाबतीत नवनवीन तंत्रज्ञान आणि शास्त्रज्ञांचे मार्गदर्शन उपलब्ध असते. यासोबतच, वृद्धांना मानसिक आणि भावनिक मदतीसाठी समुपदेशक आणि मनोचिकित्सकांची सेवा घेता येते.
हृदय विकार असलेल्या वृद्ध लोकांसाठी उत्तम आयुष्य जगण्याचा मार्ग फक्त शारीरिक तंदुरुस्तीवर नाही, तर मानसिक आरोग्यावरही लक्ष देण्यात आहे. वयाच्या या टप्प्यात योग्य आहार, व्यायाम, मानसिक शांतता आणि योग्य उपचार यांच्या सहाय्याने ते एक सक्रिय, स्वस्थ, आणि संतुष्ट जीवन जगू शकतात.
लेखिका : करिना शहा
