बदलापूर, 14 April 2025,
शहरातील सोनिवली भागात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर स्मारक उभारण्यात आले आहे. सामाजिक दृष्टिकोनातून हे स्मारक अत्यंत महत्त्वाचे असून, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची विचारधारा पुढील पिढीपर्यंत पोहचवण्यासाठी अशा प्रकारची स्मारके आवश्यक आहेत. मात्र, सध्या या स्मारकावरून स्थानिक राजकारणात मोठा गोंधळ उडालेला आहे. भाजपचे मुरबाड मतदारसंघाचे आमदार किसन कथोरे आणि शिवसेनेचे बदलापूर शहरप्रमुख वामन म्हात्रे यांच्यात यावरून थेट आरोप-प्रत्यारोप सुरू झाले आहेत.
वादाची पार्श्वभूमी
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या जयंतीनिमित्त सोनिवली स्मारकाजवळ आयोजित कार्यक्रमात वामन म्हात्रे यांनी वक्तव्य करत स्मारकाच्या दर्जावर प्रश्न उपस्थित केला. त्यांनी सांगितले की, “हे स्मारक अत्यंत सामान्य दर्जाचे असून, जर सत्ताधारी हे नीट करू शकत नसतील, तर आम्हाला हे काम द्यावे, आम्ही ते व्यवस्थित उभं करू.” या विधानामुळे एकप्रकारे त्यांनी भाजप आमदारांच्या नेतृत्वाखाली झालेल्या विकास कामांवर अविश्वास दर्शवला.
आमदार किसन कथोरे यांची कठोर प्रतिक्रिया
वामन म्हात्रे यांच्या या टीकेला प्रत्युत्तर देताना आमदार किसन कथोरे यांनी अत्यंत तीव्र प्रतिक्रिया दिली. त्यांनी म्हटले, “मी लुटारूंना महत्व देत नाही. मी फक्त समाजासाठी काम करणाऱ्यांना, स्मारक उभारणाऱ्यांना व मदतीचा हात देणाऱ्यांना सन्मान देतो. काही लोकांनी लुटीचे धंदे केले आहेत. जर मी अशा लोकांना महत्त्व दिले, तर स्मारकाच्या ठिकाणी देखील टपऱ्या, अतिक्रमणे उभी राहतील.” या वक्तव्यातून त्यांनी वामन म्हात्रेंवर अप्रत्यक्ष पण ठाम आरोप केले.
स्मारकाचा दर्जा – केवळ राजकीय वाद की वास्तव?
वामन म्हात्रे यांनी कल्याण येथील खासदार डॉ. श्रीकांत शिंदे यांच्या पुढाकाराने उभारण्यात आलेल्या आंबेडकर स्मारकाचा संदर्भ देत सांगितले की, तिथे अत्याधुनिक तंत्रज्ञान वापरून डॉ. आंबेडकर यांचा जीवनपट सादर केला जातो, सभागृह, डिजिटल गॅलरीसारख्या गोष्टी उपलब्ध आहेत. त्या तुलनेत बदलापुरातील स्मारक साधारण स्वरूपाचे वाटते. त्यात ना माहिती केंद्र आहे, ना कोणतेही आकर्षण. हे स्मारक केवळ मूर्ती लावून उभं केल्यासारखे वाटते.
राजकीय संघर्ष की विकासासाठी शंका?
या वादामध्ये दोन्ही बाजूंचा हेतू समाज हिताचा असल्याचा दावा असला, तरी यात राजकीय संघर्ष प्रकर्षाने दिसून येतो. दोघेही आपापल्या पक्षांची कामगिरी अधिक चांगली असल्याचे दाखवू इच्छितात. स्थानिक राजकारणात शिवसेना व भाजपमध्ये गेल्या काही वर्षांपासून मतभेद आहेत. विधानसभा निवडणुकीनंतर दोन्ही पक्षांमध्ये स्थानिक स्तरावर अनेकवेळा सार्वजनिक टीका-प्रत्यटीका झाल्या आहेत. स्मारकाच्या मुद्द्यावरून हा संघर्ष अधिक तीव्र झाला आहे.
स्थानिक नागरिकांची भूमिका
या संपूर्ण वादात सामान्य नागरिक मात्र गोंधळलेले दिसत आहेत. काही नागरिक स्मारकाचा दर्जा खरोखरच कमी असल्याचे सांगतात, तर काही लोक आमदारांच्या प्रयत्नांचे कौतुकही करतात. परंतु बहुसंख्य नागरिकांचे म्हणणे आहे की, राजकीय वादांमध्ये समाजहिताचे प्रकल्प अडकू नयेत. स्मारक केवळ राजकीय प्रतिष्ठेचे साधन नसून, त्यातून समाजप्रबोधन होणे आवश्यक आहे.
स्मारकाची गरज आणि भविष्यातील दिशा
बदलापूर शहर हे वाढत्या लोकसंख्येचे आणि अनेकविध समाजघटकांचे शहर आहे. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे स्मारक ही केवळ मूर्ती लावण्यापुरती गोष्ट नसून, हे एक प्रेरणास्थळ असले पाहिजे. त्यांच्या विचारांवर आधारित डिजिटल माहिती, लायब्ररी, अभ्यास केंद्र, परिसंवादासाठी हॉल, शिक्षण केंद्र अशा सुविधा उपलब्ध असाव्यात. जर हे स्मारक केवळ राजकीय श्रेयासाठी वापरले जात असेल, तर ते डॉ. आंबेडकर यांच्याप्रती अपमानच ठरेल.
दोन्ही नेत्यांना एकत्र येण्याची गरज
आजची परिस्थिती पाहता, दोन्ही पक्षांच्या नेत्यांनी परस्परांच्या मतभेदांकडे दुर्लक्ष करून, स्मारकाचा दर्जा सुधारण्यासाठी एकत्र यावे. कोणाचेही राजकीय श्रेय न घेता, समाजासाठी आदर्श असे स्मारक उभारले गेले पाहिजे. कारण शेवटी, ही बाब बाबासाहेब आंबेडकर यांच्याशी संबंधित आहे – ज्यांनी सर्व समाजासाठी तितकेच योगदान दिले आहे.
निष्कर्ष
बदलापूर येथील स्मारक वाद फक्त एक राजकीय गोंधळ नाही, तर एक सामाजिक आरसा आहे. यातून आपल्याला हे लक्षात येते की, लोकशाहीत समाजहिताचा विचार प्रथम असावा, राजकीय प्रतिष्ठा नंतर. जर स्मारकाचा दर्जा सुधारायचा असेल, तर सर्वपक्षीय सहकार्य, लोकसहभाग आणि निःस्वार्थ कार्यभावना हीच खरी गरज आहे. वाद बाजूला ठेवून, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या कार्याचा योग्य सन्मान होईल, अशी अपेक्षा सर्व बदलापूरकरांनी व्यक्त केली आहे.
