जम्मू-काश्मीरमधील निसर्गरम्य पाहलगाम हे पर्यटन स्थळ सोमवार, २२ एप्रिल २०२५ रोजी एका भीषण दहशतवादी हल्ल्याचा साक्षीदार ठरले. चार बंदूकधारी दहशतवाद्यांनी बाईसरण (Baisaran) या प्रसिद्ध पर्यटक स्थळी अंदाधुंद गोळीबार केला. या क्रूर हल्ल्यात २८ पर्यटकांचा मृत्यू झाला असून १५ पेक्षा अधिक लोक गंभीर जखमी झाले आहेत.
निसर्गाच्या कुशीत भीतीचा थरार
पाहलगामपासून अवघ्या काही किलोमीटर अंतरावर वसलेले बाईसरण हे ठिकाण ‘मिनी स्वित्झर्लंड’ म्हणून ओळखले जाते. हिरवळीने नटलेले हे ठिकाण पर्यटकांचे आवडते गंतव्यस्थान आहे. या शांत आणि रमणीय परिसरात अचानकपणे बंदुकधारी दहशतवाद्यांनी अंधाधुंद गोळीबार सुरु केला. पर्यटकांनी घाबरून जंगलात पळ काढला, काहींनी घोड्यांवरून सुटका करण्याचा प्रयत्न केला. परिसरात घबराटीचे वातावरण निर्माण झाले आणि आनंदाच्या क्षणी मृत्यूचा काळोख पसरला.
भारताच्या विविध राज्यांतील आणि परदेशी पर्यटकांचा मृत्यू
या हल्ल्यात मृत्युमुखी पडलेल्यांमध्ये महाराष्ट्र, कर्नाटक, केरळ, उत्तर प्रदेश आणि हरियाणामधील पर्यटकांचा समावेश आहे. एका नौदल अधिकाऱ्याचा आणि गुप्तचर विभागाच्या एका कर्मचाऱ्याचाही यात समावेश आहे. याशिवाय काही परदेशी पर्यटकही या हल्ल्यात बळी पडले. जखमींना लष्कराच्या हेलिकॉप्टरने श्रीनगरच्या रुग्णालयांमध्ये दाखल करण्यात आले. स्थानिक प्रशासन आणि लष्कराच्या संयुक्त प्रयत्नांतून बचावकार्यास गती मिळाली.
देशभरात संतापाची लाट; पंतप्रधानांचा दौरा रद्द
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी हे त्यावेळी सौदी अरेबियात अधिकृत दौऱ्यावर होते. हल्ल्याची माहिती मिळताच त्यांनी दौरा तातडीने रद्द केला आणि भारतात परतले. त्यांनी या हल्ल्याचा तीव्र निषेध करत मृतांच्या कुटुंबीयांना सांत्वन दिले आणि दोषींना कठोर शिक्षा दिली जाईल, असे जाहीर केले. केंद्रीय गृहमंत्री अमित शहा यांनी तत्काळ श्रीनगरला भेट देऊन परिस्थितीचा आढावा घेतला आणि अधिकाऱ्यांशी सुरक्षा व्यवस्थेबाबत चर्चा केली.
हल्लेखोर कोण?
सुरुवातीच्या तपासणीत हल्ल्याची जबाबदारी एका दहशतवादी संघटनेने घेतली आहे. या गटाचे संबंध पाकिस्तानस्थित अतिरेकी संघटनांशी असल्याची शक्यता वर्तवली जात आहे. काश्मीरमध्ये बाहेरील लोकांच्या वसाहतींविरोधात असलेला रोष आणि लोकसंख्येचे धार्मिक समीकरण बदलण्याची भीती हे हल्ल्यामागचे प्रमुख कारण असल्याचे सांगितले जात आहे.
संपूर्ण परिसरात सुरक्षा यंत्रणा सतर्क
हल्ल्यानंतर संपूर्ण पाहलगाम परिसरात मोठ्या प्रमाणावर सुरक्षा वाढवण्यात आली आहे. सीआरपीएफ, जम्मू-काश्मीर पोलीस आणि लष्कराने संयुक्तपणे शोधमोहीम राबवली. जंगलांमध्ये ड्रोनद्वारे नजर ठेवण्यात येत असून सीमांवर कडक बंदोबस्त ठेवण्यात आला आहे. स्थानिक नागरिकांना सतर्क राहण्याचे आणि कोणतीही संशयास्पद हालचाल दिसल्यास पोलिसांना तत्काळ कळवण्याचे आवाहन करण्यात आले आहे.
पर्यटनावर परिणाम, स्थानिक अर्थव्यवस्थेला धक्का
हा हल्ला फक्त मानवी हानी घडवणारा नाही, तर काश्मीरच्या पर्यटन आधारित अर्थव्यवस्थेवरदेखील मोठा आघात करणार आहे. लाखो पर्यटक पाहेऱ्या हिवाळ्याच्या अखेरीस आणि उन्हाळ्याच्या सुरुवातीलाच काश्मीरला भेट देतात. आता अनेकांनी आपल्या सहली रद्द केल्या आहेत. हॉटेल्स, टूर गाइड्स, टॅक्सी चालक आणि स्थानिक दुकानदारांसाठी ही मोठी आर्थिक अडचण निर्माण झाली आहे.
जागतिक स्तरावर निषेध
या हल्ल्याचा आंतरराष्ट्रीय स्तरावरही तीव्र निषेध व्यक्त करण्यात आला आहे. अमेरिकेचे उपाध्यक्ष, जे सध्या भारत दौऱ्यावर आहेत, त्यांनी आपल्या शोकसंवेदना व्यक्त करत भारताला सहकार्याची हमी दिली. याशिवाय फ्रान्स, ब्रिटन, इस्रायल, रशिया यांसारख्या देशांनीही या हल्ल्याचा निषेध करत भारताच्या सुरक्षिततेबाबत चिंता व्यक्त केली आहे.
काश्मीरसाठी पुन्हा एक आव्हान
गेल्या काही वर्षांमध्ये काश्मीरमध्ये दहशतवादाच्या घटनांमध्ये घट झाली होती. त्यामुळे पर्यटकांचा आत्मविश्वास वाढला होता. पण या भीषण हल्ल्यामुळे पुन्हा एकदा संपूर्ण राज्याच्या सुरक्षिततेवर प्रश्नचिन्ह निर्माण झाले आहे. यामुळे केवळ पर्यटनच नव्हे तर राज्यातील शांततेचा मार्गदेखील पुन्हा अडथळ्यांनी भरलेला वाटतो आहे.
शांतीचा आणि ऐक्याचा संदेश
या अघोरी हल्ल्याने देशाला हादरवले असले, तरी यावेळी आपल्याला एकत्र राहण्याची, शांततेचा आणि ऐक्याचा संदेश देण्याची गरज आहे. काश्मीरच्या सामान्य नागरिकांनीही या हिंसाचाराचा निषेध करत शांतता टिकवण्याचे आवाहन केले आहे.
देश पुन्हा एकदा कठोर निर्णय घेण्याच्या उंबरठ्यावर उभा आहे. पण त्याचवेळी आपल्या संवेदनशीलतेचा आणि संयमाचा कस लागणार आहे. काश्मीरचे भवितव्य हे बंदुकीने नव्हे, तर संवादाने आणि समजूतदारपणाने घडवले जाईल – हे या संकटातून शिकण्यासारखे सर्वात मोठे धडे आहे.
