आपण सर्वजण जाणतो की, आपल्या शारीरिक आरोग्याबद्दलचं लक्ष आणि त्यासाठी केलेले प्रयत्न महत्वाचे आहेत, पण एक गोष्ट जी अनेकदा दुर्लक्षित केली जाते, ती म्हणजे सामाजिक संबंध आणि ते आपल्याच्या हृदयाच्या आरोग्यावर होणारा प्रभाव. विविध संशोधनांमध्ये हे सिद्ध झाले आहे की, आपल्या जीवनशैलीमध्ये अधिक सामाजिक सहभाग असणं, मानसिक आणि शारीरिक आरोग्याच्या दृष्टीने अत्यंत फायदेशीर ठरू शकतं, विशेषत: हृदयाच्या आरोग्यासाठी.
सामाजिक संबंध आणि हृदयाचे आरोग्य: संबंध काय आहे?
सामाजिक सहभाग आणि हृदयाच्या आरोग्यादरम्यान संबंध का आहे हे समजून घेणं महत्वाचं आहे. अनेक अभ्यासांमध्ये असे दिसून आले आहे की, एकटे असलेले किंवा कमी सामाजिक संबंध असलेले लोक हृदयविकार, उच्च रक्तदाब आणि इतर हृदयाच्या समस्यांकडे अधिक प्रवृत्त होतात. याचे कारण म्हणजे, एकटेपणामुळे होणारे मानसिक तणाव, चिंता आणि डिप्रेशन हृदयाच्या आरोग्यावर थेट परिणाम करतात.
सामाजिक संबंध व्यक्तीच्या मानसिक ताणतणावाचा सामना करण्यास मदत करतात. जेव्हा आपल्याला एखाद्या व्यक्तीशी संवाद साधता येतो, ती व्यक्ती आपली कदर करते किंवा आपल्याला आधार देते, तेव्हा आपली मनोवस्था सुधरते. यामुळे आपल्या शरीरातील हार्मोनल आणि रक्तदाब यावर सकारात्मक प्रभाव पडतो. अधिक सकारात्मक मानसिक स्थिती हृदयाच्या आरोग्यासाठी फायदेशीर ठरते.
सामाजिक संबंध आणि मानसिक आरोग्य
मानसिक आरोग्य हृदयाच्या आरोग्याशी थेट संबंधित आहे. जर आपला मानसिक आरोग्य उत्तम असेल, तर हृदयाला संबंधित समस्या निर्माण होण्याचा धोका कमी होतो. एकटा असण्याचे परिणाम मानसिक तणाव वाढवू शकतात. यामुळे रक्तदाब वाढणे, हार्ट रेट वाढणे आणि इतर हृदयविकार होऊ शकतात. यासाठी, सामाजिक संबंध आणि संवाद महत्त्वाचे ठरतात.
सोशल नेटवर्क्स आणि कार्डिओव्हॅस्क्युलर हेल्थ
आजकालच्या डिजिटल युगात सोशल मीडियाने एक मोठा भाग घेतला आहे. तर, फेसबुक, व्हॉट्सअ‍ॅप, इन्स्टाग्राम सारख्या सोशल प्लॅटफॉर्म्सवर आपण जरी ऑनलाईन संवाद साधत असलो तरी, हे आपल्या हृदयाच्या आरोग्यासाठी सकारात्मक ठरू शकते. सोशल मीडियावर मित्र-परिवाराच्या संपर्कात राहिल्याने, आपला मानसिक ताण कमी होतो आणि त्यामुळे हृदयाला आराम मिळतो.
सामाजिक संबंध कसे राखावे?
1. नियमित व्यायाम गटामध्ये सामील होणे:
सामाजिक संबंध कायम राखण्यासाठी आपल्याला शारीरिक तंदुरुस्ती देखील महत्वाची आहे. गट व्यायाम, जॉगिंग किंवा योगाच्या क्लासेसमध्ये सामील होणे आपल्याला इतर लोकांशी संवाद साधण्याची संधी देते. यामुळे शरीर आणि मन दोन्ही ताजेतवाने राहतात.
2. कुटुंबीयांशी संवाद राखणे:
आजच्या धावपळीच्या जीवनशैलीत कुटुंबाच्या सदस्यांसोबत गुणवत्ता वेळ घालवणे अत्यंत महत्वाचे आहे. रात्रीच्या जेवणात एकत्र बसून संवाद साधणे, सहलींमध्ये सहभागी होणे यामुळे आपले मानसिक आरोग्य चांगले राहते आणि आपले हृदय देखील स्वस्थ राहते.
3. मित्रांसोबत वेळ घालवणे:
मित्रांसोबत वेळ घालवणे हे हृदयासाठी अत्यंत फायदेशीर आहे. एकमेकांसोबत हसणे-खिदकणे, मनोरंजनाच्या गोष्टींमध्ये भाग घेणे आणि चांगले संवाद साधणे आपल्या हृदयाच्या स्वास्थ्यावर चांगला प्रभाव टाकते.
4. मानसिक स्वस्थता राखण्यासाठी ध्यान किंवा मेडिटेशन:
दैनंदिन जीवनातील ताण कमी करण्यासाठी, ध्यान किंवा मेडिटेशन अत्यंत प्रभावी ठरू शकते. एका शांत वातावरणात ध्यान केल्याने, तणाव कमी होतो, ज्याचा थेट परिणाम हृदयाच्या आरोग्यावर होतो.
हृदयाच्या आरोग्यासाठी सामाजिक संबंध अत्यंत महत्त्वाचे आहे. विविध संशोधनांमध्ये हे सिद्ध झाले आहे की, जे लोक सक्रियपणे सामाजिक जीवनात सहभागी असतात, त्यांचा हृदयविकारांच्या जोखमीपासून बचाव होतो. मानसिक आरोग्य आणि हृदयाचे आरोग्य हे एकमेकांशी संबंधित आहेत. आपल्याला एकमेकांशी संवाद साधण्याची, सकारात्मक वातावरणात राहण्याची आणि एकमेकांना आधार देण्याची आवश्यकता आहे. त्यामुळे, आपले हृदय आणि मानसिक आरोग्य दोन्ही उत्तम राहू शकतात.
लेखिका : करिना शहा
